Add to Book Shelf
Flag as Inappropriate
Email this Book

Ka Puke Mo'Olelo O Hon, Iosepa K. Nawahi

By J. G. M. Sheldon

Click here to view

Book Id: WPLBN0002096980
Format Type: PDF eBook:
File Size: 49.28 MB
Reproduction Date: 5/17/2011

Title: Ka Puke Mo'Olelo O Hon, Iosepa K. Nawahi  
Author: J. G. M. Sheldon
Volume:
Language: Hawaiian
Subject: Non Fiction, Auxiliary Sciences of History, Hawaiian History
Collections: Authors Community, Education
Historic
Publication Date:
1996
Publisher: Hale Kuamo'o
Member Page: Hale Kuamoʻo Hawaiian Language Center

Citation

APA MLA Chicago

G. M. Sheldo, B. J. (1996). Ka Puke Mo'Olelo O Hon, Iosepa K. Nawahi. Retrieved from http://www.gutenberg.us/


Description
Ma waena o na lahui kanaka a pau i hookahua ia ka nohona Kalikiano kanu ia ka anoano o ka naauao, ua punia na kihi eha o ko lakou mau aina kulaiwi me ke ala anuhea a me ke onaona liula e hiki ole ai ia lakou ke poina i ka hoomanao ana ae me ke aloha onipaa i ka inoa, na hana, a me ka moolelo o ka lakou mau kalaiaina i molia i ko lakou mau ola no ka ainahanau no ka pono a me na pomaikai o ko lakou mau hoa makaainana. Ke aui a ke alawa iki aku na maka o ko kakou mau hoomanao ana ma na paia o ke au i hala, e ike aku ana kakou i na helehelena o na kuhikuhipuuone, na loea, a me na alakai lahui o kela a me keia aina, mai ka palena hema loa o ka poepoe honua i ka welelau akau, a mai ke kukulu hikina hoi a na aekai i ke komohana, a me he la, ua hiki no ke ike ia ko lakou mau hiohiona ma muli o ke kukui lunaikehala o ka puuwai laahia o kela me keia hoa kanaka, no ka mea, He Pohakuhauoli ko Enelani, He Bisimaka hoi ko Kelemania, He Alekanadero ko Lukia, He Galibaladi ko Ikalia, He Kolomoboso ko Sepania, He Wasinetona ko Amelika, A he Nawahi hoi ko Hawaii.1 He nui wale aku no na loea o ia mau lahui a me na lahui e ae a me ka lahui Hawaii pu i hiki ke helu papa ia, aka, i aha ai hoi ka helu papa ana, oiai ua lawa ko Nawahi kulana a me kana mau hana no kona helu ia ma ke kahua o ka papa ekahi o ke aloha aina, ke aloha Alii, a me ke aloha lahui e like me na inoa e ae i puana mua ia aela E ninau iho—o wai la ka makaula o ke Kuikahi Panai Like2 E nana i ka moolelo o na haiolelo kue i ia kumuhana a e ike ia no, o ka mua loa, o Iosepa Nawahi ma Hawaii Hikina, a lohe ia akula ka leo o G. W. Pilipo, "Ka Liona o Kona Akau," ma Hawaii Komohana. O Nawahi a me kona kokoolua, Pilipo, na kilokilo a kuhikuhipuuone makaula o Hawaii nei na laua i puana ae keia mau huaolelo, " O ke Kuikahi Panai Like, o ia no ke keehina mua o ka hoohui aina, a ke ae ia keia kumuhana, o ka lilo ana ia o ke ea o ko kakou aina hanau." Kainoa hala, ua ike ia ka oiaio o ia kilokilo ana. O ka momi makamae i waena o na lahui naauao a pau, o ia no ka malama me ka hoomanao aloha i ka moolelo o na kanaka i haawi i ko lakou ikaika a pau a i molia i ke ola no kona Alii Ai Moku, a no kona aina hanau, a no kona lahui, a ke waiho aku nei ka mea kakau i keia puke moolelo o Hon. Iosepa Nawahi i mua o kona mau ewe o ka puupuu hookahi ana i hoomanawanui ai me ke ahonui a me ka pauaho ole a hiki i na hola hope loa o kona hanu ana i na ea o keia ola ana a hoi akula i ka poli o ka Makua Mana Loa, ka Mea hoi ana i malama mau ai i Kona laahia. E heluhelu ia ana ma loko o keia puke kona ano i na la pokeo wale, e hoomaopopo ia ana kana mau hana i kona mau la o ka mohalapua, a e hooiaio ia ana kona kulana i ka hoea ana aku o kona mau la i ke keehina wawae o ka aeoia! Ke ualo haahaa aku nei au i ou mau oiwi aloha mai Hawaii o Keawe a hoea aku i Kauai o Mano, a puili pu mai me ka moku kilohana o Niihau, eia ke koa, ka loea, ka noeau, ke aloha aina a aloha lahui oiaio—ke kuhikuhipuuone o ko kakou mau pae moku aloha mai na kupuna mai—e pulama mai a hookipa mau auanei kakou ia ia a me kana mau hana kaulana a piha i ke aloha aina a me ke aloha lahui. Nawahi! Ua kaili ia oe maia makou aku. Ua lawe ia oe mai ka poli aku o kou mau ewe, Aka, o kau mau hana aloha no makou a me ka aina, Ua ulu ia, ua kawowo, a ua mohala i loko o ko makou mau puuwai.

Excerpt
Hui makolukolu i ka houpo ka eha e E paopao ana i ka waihona wai mapuna a ke aloha e. E u ae ana au, e mamina ae ana no ia ia. Na wai hoi e ole ka makee he iwihilo no ke kuamoo, He wohi i pehia a pulu elo me na omaka Ua Kanilehua I pawehi hooipo ia a pulu elo me ka lehua o Olaa O kau no ia e ualo aku nei—hoi mai. Eia no au, ka poli o ko aloha o Hilo Hanakahi e, He oiaio—nau oe.

Table of Contents
Olelo Hoakaka a ka Mea Kakau. xiii -- Olelo Hoakaka a na Luna Hoopuka. xv -- Alana ia no Iosepa Kahooluhi Nawahi. xvii -- Kahooluhi. xvii -- Nawahi. xviii -- Ke Kaniuhu a na Mokupuni. xix -- Ka U a Hawaii o Keawe. xix -- Ka Leo Kaukau a na Moku o Kama. xxi -- Ka Naauaua a Kakuhihewa. xxii -- Ke Kumakena a ka Moku o Mano. xxiii -- Kona Hanau ana. 1 -- Kona Noho Kumu Kula ana. 11 -- Kona Noho Kumu Nui ana. 26 -- Kekahi mau Hana Ana i Lawelawe ai. 34 -- Kona Koho ia ana i Lunamakaainana. 39 -- Ke Kau Koho i ka Moi Lunalilo. 42 -- Holo Makaikai ana ia Kapalakiko. 44 -- Na Hale. 57 -- Ka Merchant Exchange. 60 -- Ka Lick House. 60 -- Na Makeke o Kapalakiko. 63 -- Na Hale Hana Lole. 66 -- Ka Hale Hoikeike Puke o Kapalakiko. 69 -- Na Hale Pule. 69 -- Na Pa Hoikeike o Kapalakiko. 71 -- Na Paluna Lele i ka Makani. 73 -- Ka Wehiwehi o Lone Mountains. 77 -- Holo Makaikai ia Oakalana. 78 -- Na Hiohiona o na Kaaahi i ka Po. 81 -- Na Kau Ahaolelo Ana i Noho ai. 86 -- Kekahi o Kana mau Haiolelo Kaulana. 88 -- Haiolelo Kue a ka Hon. J. Nawahi i ka Pila Aie i $1,000,000!. 88 -- Haiolelo Kue i ke Kuikahi Panai Like. 98 -- Haiolelo ma Puna. 102 -- Ka Hoomanao i ka Pele o 1881-He Ahaaina Nui ma Hilo. 104 -- Kona Koho ia ana i Kuhina no Ko na Aina E. 109 -- Koho Kuikawa i Pani ma Kona Noho. 112 -- Kona Holo ana ma Luna o na Waapa. 115 -- He mau Hooia Hoomana Aloha. 123 -- Na Hoohiwahiwa ia Hon. Iosepa Nawahi. 123 -- Lanakila Kamahao! Ka Moho a ka Lahui, ka Pohakuhauoli -- o ka Pakipika, Ua ka Pihe a Haalele Wale i ka Piha Hauoli. 124 -- Ka Leka a ke Aloha. 126 -- Au i ke Kai Loa. 126 -- Nui ke Aloha Alii. 127 -- Ke Aloha o ke Akua. 129 -- Kupanaha Nui. 130 -- Ke Kahuli ana o ke Aupuni Moi. 130 -- Kukulu ia na Ahahui Aloha Aina. 135 -- Kamahao Lua Ole. 138 -- He Olelo Ao Hoonaauao i na Hui Aloha Aina a Pau. 138 -- Kukala a ka Hui Hawaii Aloha Aina e Malama i ka Maluhia. 140 -- Hookumu ia ka Nupepa Ke Aloha Aina. 141 -- Kona Holo Hou ana i Kapalakiko no ka Hooluolu Olakino. 144 -- He Leka Mai Ko Makou Luna Hooponopono mai. 145 -- Ka Lono Hope Loa. 148 -- Kona Hoihoi ia ana i ka Haukapila o Kauka F. S. Long. 151 -- Kana mau Olelo Hope ma Mua o ka Make ana. 154 -- Ka Lono Kaumaha i Loaa mai. 158 -- Ua Hala Ko Hawaii Pohakuhauoli. 159 -- Ma ke Kauoha. 164 -- Hapa ka Hae o Aliiolani. 164 -- Kauluwela, Honolulu. 165 -- Ke Anaina Pule ma Honolulu—Ka Haiolelo a Rev. E. S. Timoteo. 167 -- Ka Huakai Hoolewa no Kai o ka Uapo—Ka Hoihoi ia ana no Hilo. 170 -- Hoi Luuluu i ke One o Hanakahi. 174 -- Ohuohu Halemano i ka Lau Lehua. 176 -- Ua Huli Hoi mai. 177 -- Ka Moolelo Hoolewa Moana o Hon. Iosepa K. Nawahi -- ma ke Awa o Hilo. 178 -- Ka Haule ana o ke Kanaka Nui. 188 -- Ka Moolelo Hoolewa o Iosepa Kahooluhi Nawahiokalaniopuu -- ma Hilo. 202 -- Ka Leo Walohia Kumakena a ka Lahui Mai Hawaii a Kauai. 205 -- Halawai Hoalohaloha no Iosepa Kahooluhi Nawahiokalaniopuu. 205 -- Na Palapala Hoalohaloha Mai ka Lahui mai. 207 -- Na Hoa Makaainana Aloha Aina o na Wai Eha. 207 -- Ka Hui Aloha Aina o Kalapana, Puna, Hawaii. 210 -- Ka W.C.T.U. o Hilo. 211 -- Na Pukiki o Hilo Kaona. 212 -- Kuiaha, Hamakua, Maui. 213 -- Na Keiki Hoehoe Waapa o Waiakea, Hilo, Hawaii. 215 -- Edward Kekoa. 216 -- Ke Kula Hanai o Hilo. 220 -- Na Kupa o Kalauonaone o Kaimu. 220 -- B. Malulu. 222 -- Kekahi mau Aloha Aina o Kalihi Uka, Oahu. 223 -- Jno. H. Kanoa. 226 -- Na Kaiewe o Holualoa, Kona Akau, Hawaii. 227 -- Hui Aloha Aina o Mokae, Hana, Maui. 229 -- Hui Kalaiaina o Kaupo, Maui. 230 -- Aloha Aina o Anahola, Kauai. 231 -- Aloha Aina ma Kona Hema, Hawaii. 232 -- Na Hui Aloha Aina o ka Malu Ulu o Lele. 233 -- Ka Ohana Kaumualii o Kapaa, Kauai. 234 -- Na Kane o ka Ahahui Aloha Aina o na Kohala. 236 -- Na Aloha Aina o Keauhou, N. Kona, Hawaii. 237 -- He mau Ninau na ka Hui Aloha Aina o Kipahulu, Maui. 239 -- Ka Poe Lawe Nupepa Ke Aloha Aina o Kailua, Oahu. 239 -- Ka Hui Aloha Aina o Kipahulu, Mokupuni o Maui. 240 -- Nou Keia Kanaenae Walohia, E Iosepa Nawahiokalaniopuu. 241 -- Na Wahine o ka Hui Lei Ahihi o Kalihi Waena, Oahu. 242 -- Poe Aloha Aina Oiaio o Kalihi Waena, Oahu. 244 -- Hui Aloha Aina a na Wahine o Honolulu, Oahu. 246 -- Hui Aloha Aina o na Wahine o Kaelepulu, Oahu. 248 -- Na Aloha Aina ma Kona Akau, Hawaii. 249 -- Na Hoa ma Koae, Puna. 251 -- Poe Aloha Aina o Keanae, Hana, Maui. 253 -- Hui Aloha Aina o na Wahine o Laupahoehoe, -- Hilo Akau, Hawaii. 254 -- Na Aloha Aina o na Pali Hauliuli o Kailua, -- Koolau Poko, Oahu. 255 -- Ookala, Hilo Akau, Hawaii. 257 -- Na Keiki o Balauwina Home. 258 -- Edward K. Haleakala. 259 -- He Hoalohaloha. 260 -- Hui Aloha Aina o Keanae, Koolau, Maui. 260 -- Puuhaoa, Hana, Maui. 261 -- Ka Ahahui Kalaiaina o Honolulu. 262 -- Kahuku, Oahu. 263 -- J. H. Waipuilani. 264 -- Na Makaainana o Waialua, Oahu. 265 -- Ka Hui Aloha Aina a na Kane o Hilo. 266 -- Ka Papa Loio o Hilo. 268 -- Ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Hilo. 268 -- Na Z. M. Naahumakua Ma. 272 -- Ke Kula Kapaki o Hilo. 274 -- Na Pake o Hilo. 275 -- Na S. H. P. Kalawaiaopuna Ma. 276 -- Ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Maui Hikina i ka Ua Kea. 277 -- Ka Hui Aloha Aina o na Kane o ka Apana o Waianae. 281 -- Ka Hui Aloha Aina o na Wahine o ka Apana o Waianae. 282 -- Ka Poe Aloha Aina o Wananalua a me Nahiku. 283 -- Ka Ahahui Aloha Aina o Waipio, Hamakua, Hawaii. 285 -- Ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Waipio, Hamakua, Hawaii. 285 -- Ka Hui Aloha Aina o ka Apana o Hamakua, Hawaii. 287 -- Geo. W. Kalohai. 288 -- Waiohinu, Kau, Hawaii. 289 -- Kekahi Ohana Hookahi o ka Apana o Hanalei, Kauai. 291 -- Kahinano, Laupahoehoe, Hilo Akau, Hawaii. 293 -- Ka Hui Aloha Aina o Kalaoa, Hilo, Hawaii. 294 -- Ka Ahahui Aloha Aina o na Wahine o Kohala, Aina Haaheo. 294 -- Na Wahine e Noho nei ma ka Hale Mai Moi Wahine. 296 -- Ka Hui Kau Lei. 298 -- Ka Hui Aloha Aina o Laie, Oahu. 299 -- Ka Hui Aloha Aina o Honolulu, Oahu. 300 -- Bonipake, Kahuna Pule Kakolika. 302 -- Moke Manu. 302 -- Ka Hui Aloha Aina o Kapalilua, Kona Hema. 304 -- Ka Hui Aloha Aina o Pauwela, Haiku, Maui. 305 -- Ka Ahahui Kalaiaina Ku Waena o Honolulu. 306 -- S. H. K. Ne. 307 -- Ka Hui Aloha Aina o Waipio, Hamakua, Hawaii. 308 -- Moke Kahanu. 309 -- Na Keiki o ka Pana Lahui Hawaii. 310 -- Ke Kamalii Wahine Kaiulani. 314 -- Na Palapala Hoomaikai. 315 -- Jas. K. Kaulia. 315 -- E. A. Nawahi. 316 -- Henry West. 316 -- Na Oihana Like Ole i Lawelawe ia e Iosepa K. Nawahi. 317 -- Kona Ano Kalikiano. 318 -- I Mua o na Makamaka. 319 -- Hoike ka Oiaio i ka Mea Oiaio. 319 -- He Hoomanao no na Hana a Kekahi mau Loio i Make -- Mai ka Papa Loio mai. 321 -- Eia iho na Manao o Kekahi mau Hoa o ka Papa Loio. 323 -- Na Manao Like Ole e Pili ana i Ko Iosepa Nawahi Ano i Ike ia. 325 -- Rev. E. S. Timoteo. 325 -- Rev. Iosepa B. Hanaike. 327 -- Iosepa Kalana. 331 -- Rufus A. Lyman Sr. 331 -- D.H. Hikikoki. 333 -- Henry West. 336 -- D. K. Kapahee. 339 -- Samuel Kauhane. 340 -- L. W. P. Kanealii. 341 -- William C. Achi. 348 -- Edward Kamakau Lilikalani. 350 -- W. A. Kinney (Kini). 351 -- Kahikina Kelekona. 353 -- Na Kauoha Hope Loa a Iosepa Nawahi. 358 -- Na Mele i Haku ia no Iosepa Nawahi. 361 -- Na Kupa o ka Ua Kanilehua o Hilo. 361 -- J. K. Kaoawai. 365 -- Leina Hiu. 366 -- Ka Haku o ka I. 367 -- Na Leke o ka Hui Aloha Aina o Honolulu. 369 -- J. N. H. o Waianae. 369 -- H. S. Nahuina. 371 -- Na Aloha Aina o Kalihi Uka. 373 -- Mrs. Emma Aima Nawahi. 376 -- Olelo Hope. 383 -- Papa Kuhia. 386 -- Papa Wehewehe Olelo. 390 --

 
 



Copyright © World Library Foundation. All rights reserved. eBooks from Project Gutenberg are sponsored by the World Library Foundation,
a 501c(4) Member's Support Non-Profit Organization, and is NOT affiliated with any governmental agency or department.