O The Hooulu Hou Project: Stories Told By Us kekahi papahana hou ae no Na Kamalei. Haawi ia mai la ke kala no ua papahana nei e Administration for Native Americans. O ka pahuhopu nui o ua papahana nei ka hoolako ia mai o na hana lawelawe a me na ano mea like ole nana e paipai aku i ke ao ana mai o na mea i pili loa i ka nohona Hawaii a me ka ulu maikai ana o ke keiki ola kupono (he keiki i hanai maikai ia). O wai la kakou No hea mai kakou Ua pane ia na ninau. Ua hooikaika ia iho la ka ohana a ua hoopuka ia iho la na moolelo nana e hoakaaka i ke kumu o ko kakou ola ana ma muli o ko kakou hooilina olelo o ko kakou aina. O ko makou mau hoa kokua na ano ahahui like ole o Koolauloa nana e kakoo i ka holomua o na keiki Hawaii a me ko lakou mau ohana ma o ka haku ia ana o na puke keiki. Ua puka mai ma na kaiaulu na moolelo o ka wa o mua, ka aina, ka olelo, a me ka nohona kanaka. Ua paipai nui ia e na kupuna ka hoomaopopo ia aku o keia mau moolelo i kokua ia ai na keiki o keia hanauna a ia hanauna aku e keia hooilina. Aia ma loko o keia puulu puke na moolelo i hai ia mai e na kanaka e ola nei ma na ano manao Hawaii like ole, ka olelo Hawaii...

This book was created for early childrens education on Hawaiian studies. It includes basic hawaiian phrases with english translations.

Kako’o a paipai ka Hale Kuamo’o-Kikowaena ‘Olelo Hawai’i i ka ho’okumu ‘ana i ka ‘olelo Hawai’i, ‘o ia ka ‘olelo kaiapuni o na kula, o ke aupuni, o na ‘oihana like ‘ole, i lohe ‘ia mai ho’i ka ‘olelo Hawai’i mai ‘o a ‘o o Hawai’i Pae ‘Aina. Na ka Hale Kuamo’o e ho’omohala i na ha’awina e pono ai ka holomua o ka ‘olelo Hawai’i ma na ‘ano po’aiapili like ‘ole e like ho’i me ka ha’awina ‘olelo Hawai’i no na kula ‘olelo Hawai’i, na papahana kako’o kumu, ka nupepa ‘o Na Maka O Kana, a me ka puke wehewehe ‘o Mamaka Kaiao. Ua ho’okumu ‘ia ka Hale Kuamo’o e ka ‘Aha’olelo o ka Moku’aina ‘o Hawai’i i ka makahiki 1989. ‘O ka Hale Kuamo’o ke ke’ena Moku’aina ‘olelo Hawai’i mua loa a puni ‘o Hawai’i. Ina makemake ‘oe e kako’o i na pahuhopu a me na hana o ka Hale Kuamo’o ma ka lulu mai i ke kala ha’awi manawale’a, e ho’ouna mai i ka University of Hawai’i Foundation-Hale Kuamo’o ma ka helu wahi i ho’ike ‘ia ma lalo iho nei....

Kakoo a paipai ka Hale Kuamoo-Kikowaena Olelo Hawaii i ka hookumu ana i ka olelo Hawaii, o ia ka olelo kaiapuni o na kula, o ke aupuni, o na oihana like ole, i lohe ia mai hoi ka olelo Hawaii mai o a o o Hawaii Pae Aina. Na ka Hale Kuamoo e hoomohala i na haawina e pono ai ka holomua o ka olelo Hawaii ma na ano poaiapili like ole e like hoi me ka haawina olelo Hawaii no na kula olelo Hawaii, na papahana kakoo kumu, ka nupepa o Na Maka O Kana, a me ka puke wehewehe o Mamaka Kaiao. Ua hookumu ia ka Hale Kuamoo e ka Ahaolelo o ka Mokuaina o Hawaii i ka makahiki 1989. O ka Hale Kuamoo ke keena Mokuaina olelo Hawaii mua loa a puni o Hawaii. Ina makemake oe e kakoo i na pahuhopu a me na hana o ka Hale Kuamoo ma ka lulu mai i ke kala haawi manawalea, e hoouna mai i ka University of Hawaii Foundation-Hale Kuamoo ma ka helu wahi i hoike ia ma lalo iho nei....

Kakoo a paipai ka Hale Kuamoo-Kikowaena Olelo Hawaii i ka hookumu ana i ka olelo Hawaii, o ia ka olelo kaiapuni o na kula, o ke aupuni, o na oihana like ole, i lohe ia mai hoi ka olelo Hawaii mai o a o o Hawaii Pae Aina. Na ka Hale Kuamoo e hoomohala nei i na haawina e pono ai ka holomua o ka olelo Hawaii ana ma na ano poaiapili like ole e like hoi me ka haawina olelo Hawaii no na kula olelo Hawaii, na papahana kakoo kumu, ka nupepa o Na Maka O Kana, a me ka puke wehewehe o Mamaka Kaiao. Ua hookumu ia ka Hale Kuamoo e ka Ahaolelo o ka Mokuaina o Hawaii i ka makahiki 1989. O ka Hale Kuamoo ke keena Mokuaina olelo Hawaii mua loa a puni o Hawaii. Ina makemake oe e kakoo i na pahuhopu a me na hana o ka Hale Kuamoo ma ka lulu mai i ke kala haawi manawalea, e hoouna mai i ka University of Hawaii Foundation-Hale Kuamoo ma ka helu wahi i hoike ia ma lalo iho nei....

Ae! Ua hala, ua nalo, ua pio ke kukui o ko Kalakaua Hale;. ua makee mai la ka Mana Kahikolu i ke aka uhane o kona hale kino alii, a ua kaili aku la e hookokoke aku ma na pohai o Kona Nohoalii Hemolele ma ka Paredaiso lani. Aohe ana mau noonoo a hooluhi hou ana iaia iho no na pono a me na pomaikai o ka lahui a me ka aina ana i hiipoi aloha nui ai; ua pau oia maanei; ua oili pulelo aku la ka uhane ke aho o ke kino. a waiho iho la mahope nei he lahui i poipu ia e na eheu o ke kanikau kumakena iloko o ka pilihua luuluu nui. Aloha! Aloha wale oe e ka aeone o Hilohanakahi, e haohao ana oe, no ka mea, ua pau ka hoeha ana a kona mau kapuai i kou ili; a e ka ua Kanilehua, aole e kapipi hou kou mau omaka kilihune i kona mau papalina mohaha; e ka Ulu Lehua i Olaa, o hai aku ka oukou e hoonu'a, aole oia e pawehi hou i ko oukou nani; a e ke Aliiwahine o ka Lua; ua pau kona mau haihaiolelo pu ana me oe. E na Hinano a me na Hala o Naue-i-ke-kai, aole loa oia e honi hoope hou i ko olna onaona; a e ka wahine kino oni o Hopoe, pau ke kilohi ana a kona mau maka alii ia oe. E ke kuono liula o Waiohinu i ka ua Haao, aole oia e hiolani hou ana maloko o...

Ka Moi, ka Alihikaua Nui, ke Alii Kapu, Hoano, ka Wela, ka Moe, Kaikuhaipuhilaninuu, Wohi Kuakahili, Haku o ka Ohiako a me ka Palaoa Pae, Kukuiaikeawakea, Kama Alii Hanau o ka Aina, ka Haku I-ka-Po-Iuiu-Lani a Iku Hai Hoano no ka Hale Naua, i ka wa e ikuwa ana ka moa kuakahi i ka moku ana o ka pa-wa o ka po a huli ke au no ka wehekaiao, oili ka malamalama, hanau ke ao pale ka po, a oia ke kuhi ana o ka uwaki o ka manawa i ka hora elua o ka poniliula wanaao o ka la umikumamaono o Kaelo, (Novemaba) ma ka helu a ko Oahu nei poe, (a ma ka helu a ka Hale Naua a ke Alii ponoi no i hoonohonoho ai, o ka malama ia o Kaaona,) i ka M. H. 1836, ma Hale Uluhe, Manamana, Honolulu, ma kahi kokoke i ke kahna e ku nei ka Halemai Moiwahine. O kona luaui makuakane oia no ke Aliikiekie Kahanu Kapaakea, a o kona luaui makuahine oia no ke Kamaliiwahine Analea Keohokalole, he omaka no loko mai o ka niau koi-ula a Keaweheulu, he koa, he kakaolelo, a he kuhikuhi puuone na Kamehameha I., ka Nai-Aupuni kamahao a kaulana oka Pakipika. Ma ke ewe a ma ka hanau ana, he Oahu ke Alii ka Moi i niau palanehe aku la i ke ala Poliku-a-Kane. Ae—he Oahu oia, ka aina no...

O ka hoike ana aku i ke kulana o ka oihana koa i loaa i ke Duke o Welinetona a me Ilamuku Ne maloko o keia Buke, oia no kekahi o na haawina like i ao ia aku i na haumana maloko o na kula a puni ka honua nei. Aole wale no ko laua ao ana i ke koa i lilo ai laua i mea kaao nui ia! O ka loaa ana ia laua o na kulana kiekie loa iloko o ka aina! O ka loaa ana ia laua ka hanohano o ke alakai ana i ka miliona o na koa! A o ka laua mau hana wiwo ole maluna o na kahua kaua, oia ka haawina i ao ia ai lakou e koa a e wiwo ole, a no laua ke kaulana a kakou i lohe pinepine ai, a e paanaau nei hoi ma ka waha a me na moolelo o ko ke ao holookoa. Ua waiho ia no kekahi mau wahi e pili a.na ia Welineiona oiai oia ma Enelani, mamuli o ka haiki loa a piha e na aoao i hookaawale ia nona no kekahi mau moolelo e ae. O kekahi Buke nui okoa no ia ina ina kona moolelo wale no ka makemake, alaila, aole no e komo ana iloko o keia Buke, ma kahi no o ka elima haneri aoao a oi aku ke pau pono ka moolelo o kona mau la. Ua lawe ia mai ka hoopahaohao ia ana o Arona Hekana e ka Moi Aresetila a hoopuka pu ia aku no maloko o keia Buke hookahi. Aole he moeuhane io kana i ...

O keia moolelo o Aukelenuia iku, o ia kekahi o na moolelo kaulana loa ma Hawaii nei. O Kuaihelani ka aina. O Iku ke kane, he alii. O Kapapaiakea ka wahine. Na laua na keiki he umikumamalua. E hoomaka ana ka olelo ma Kuaihelani. Eia na inoa o na keiki: Kekamakahinuiaiku, Kuaiku, Nohoaiku, Heleaiku, Kapukapuaiku, Heaa iku, Lonoheaiku, Naaiku, Noiaiku, Ikumailani me Aukelenuiaiku. He mau kane, a me Kaomeaaiku, he wahine. O Aukelenuiaiku ka mea nona keia moolelo. Mai ka hiapo a ka mua ponoi o Aukelenuiaiku, aole o Iku i hii, aole i lawelawe, aole hoi i hooili i ka aina no kekahi o lakou. Aole no hoi i hoopunahele. A ia Aukelenuiaiku, malama o Iku, lawelawe a hii, a hooili i kona kapu a me ka aina nona. A no keia punahele o Aukelenuiaiku i ko lakou makuakane, ua huhu kona mau hoahanau ia ia, a ua imi lakou i mea nona e make ai. Wahi a ko lakou kaikiaana loa, a Kamakahinuiaiku, “Kupanaha ko kakou makuakane! Iau hoi, i ke keiki mua, aole i hooili mai i kona kapu a me ka aina. A i ke keiki hope loa, ia ia ka e hooili ai!” O ka hana nui a na kaikuaana o Aukelenuiaiku, o ka mokomoko, o ka hakoko, ke kuikui, a me na mea ikaika e ae. A ma ke...

Ma anei e ike ai kakou i ka poino o Aukelenuiaiku a me kona pakele ana i ka make a kona kaikuaana huhu, aloha ole. A haule o Aukelenuiaiku i loko o ka lua, kahea iho ua kaikuaana huhu la, penei: “E Kamooinanea e, eia mai ko ai la, ai ia mai.” la ia e kahea ana, holo maila kekahi kaikuaana o Aukelenuiaiku (he kaikuaana aloha ia ia), kahea ihola ma ka waha o ka lua, “E Kamooinanea e, mai ai mai oe! O ko moopuna mai no, o Aukelenuiaiku e lele akula.” Ma keia haule ana o Aukelenuiaiku, ua olioli loa kona poe kaikuaana huhu ia ia no ka make ana. E manao ana lakou ua make To no o Aukelenuiaiku. Ma keia haule ana o Aukelenuiaiku, manao lakou, ua lilo kona kapu i mea ole, a ua nele ka olelo hooilina a ko lakou makuakane ma luna ona, a ua lilo i mea ole loa. A haule o Aukelenuiaiku i lalo o ka lua, aia hoi, elua kanaka e noho ana. Ma mua o ko Aukelenuiaiku haule ana, ko laua haule ana i lalo o ka lua. Na ua poe kaikuaana la no o Aukelenuiaiku i kiola. Ike maila ua mau kanaka ala ia Aukelenuiaiku, minamina ihola laua, no ka maikai o na helehelena o Aukelenuiaiku ke nana aku, no ka maikai a me ke kina ole o kona ano i mua o laua. Ia laua e ka...

Aukele me Kona mau Kaikuaana Lokoino. 1 -- Ka Haule ana o AukelenuiaIiku i Loko o ka Lua o KamooInanea, a me ka Loaa ana o ka Pono ia ia ma Laila. 6 -- No ka Hoi ana o Aukelenuia Iku, a me ka Pomaikai i Loaa ia ia ma Keia Hele ana i Loko o ka Make. 11 -- Ka Holo ana o Aukelenuia Iku me Kona Poe Kaikuaana ma luna o ka Waa Kaulua e Imi i Aina ma ko Lakou Ikaika. 12 -- Ke Kaua ana o na Kaikuaana o Aukelenuia iku me Naamakaokahai: Ko Lakou Make ana. 18 -- Ko Aukelenuia iku Noho ana i Loko o ka Popilikia a me ka Pomaikai ana. 21 -- Ka Lilo ana o Aukelenuia iku i Kane na Namakaokahai. 26 -- Ka Lilo ana o Aukelenuia iku ia Halulu i ka Pali. 28 -- Ka Hoike ia ana o na Waiwai a Aukelenuia iku me ka Namakaokahai. 31 -- No ka Haawi Malu ana o na Kaikoeke o Aukelenuia iku ia ia i ke Kino Lele. 34 -- Ka Hooili ana o Namakaokahai i na mea a pau ma Luna o Aukelenuia iku , kana Kane; ke Kaua ana o Kuwahailo me Aukelenuia iku i ka Lani. 37 -- No Kaumaiilunaoholaniku. 41 -- No ka Imi ana o Aukelenuia iku i ka wai Ola Loa a Kane. 44 -- No ka Hoola anao Aukelenuia iku i ke Keiki a me na Kaikuaana. 54 -- Ka Hakaka ana o Namakaokahai me na Kaikaina, o ia...

Ua hookumu ia na Punana Leo no ka hoomau ana i ka olelo Hawaii i olelo ola ma waena o na kamalii o Hawaii nei. O keia ka makamua loa o keia ano hooikaika olelo Hawaii ana ma ka "hooluu olelo," o ia hoi, ma ka malama ana i ka la kula holookoa o na kamalii ma ka olelo Hawaii wale no. I mea e loaa ai he mau puke olelo Hawaii no na kamalii, ke hoolaha aku nei ke Komike Hana Haawina o ka Aha Punana Leo i keia wahi puke nei me ka manaolana e mahuahua ka ike a me ke ao i ka olelo aloha o ka aina....

Kamali‘i ia no loko mai o kekahi hui ku i ka ‘auhau ‘ole no ka ‘oiwi Hawai‘i. Aia kekahi i loko o keia ‘ahahui he polokalamu ho‘ona‘auao makua/kamali‘i no ka lawelawe ‘ana i na ‘ohana o Ko‘olauloa ma ka mokupuni o O‘ahu. Me ke kokua kala ‘ana o ka Administration for Native Americans no ka pahana Na Kama o Ko‘olauLoa, ha‘awi keia ‘ahahui i na ‘ohana i mau lawelawe ‘ohana a me na ha‘awina ho‘ona‘auao ho‘i no ka ulu maika‘i ‘ana o ke keiki kupono ma kona mo‘omeheu a me ka pilina kanaka. ‘O ka haku ‘ana i na mo‘olelo no na ‘ohana i loa‘a na po‘e kamali‘i kekahi hana a makou. Ho‘olako ‘ia no ko makou mau ‘ohana me na mo‘olelo leo ma ko makou kaiaulu. No ia kumu, ho‘opuka ‘ia a‘ela na mo‘olelo kuhohonu no ko makou ‘ano he kanaka maoli—‘o wai kakou a mai hea mai kakou. I keia manawa, paipai aku na po‘e kupuna i ke kuka kama‘ilio ‘ana i na mo‘olelo no ka maika‘i o ka hanauna e hiki mai ana. A‘o pu ‘ia akula na mo‘olelo, ka ho‘ike honua, ka ‘olelo, na loina, a me ka mo‘omeheu i loko o keia mau puke no na po‘e kamali‘i pae makahiki 2-4. Nana nui ‘ia keia pu‘ulu puke ‘ewalu o Na Kama o Ko‘olauLoa no na haumana kuikawa a me na keiki i nele i lo...

Mahalo no kou koho ‘ana i keia puke e heluhelu aku ai i kau po‘e keiki. Aia ka mana‘o nui o ka luna ho‘opuka penei: e ho‘olako i na puke ‘Olelo Hawai‘i/‘Olelo Pelekania (1) no ka ho‘oikaika ‘ana i ka pilina ‘ohana ma ka home, (2) no ka ho‘ike ‘ana i ka mo‘omeheu Hawai‘i, (3) no ka lako ‘ana i na puke no na pae makahiki 2 a i 4. Ke ho‘ike le‘a nei keia pu‘ulu puke makahiki 2007-2008 no na keiki a me na haumana ho‘i i loa‘a mai i na pono kuikawa ma ke kaiaulu Hawai‘i. A pela pu no ho‘i ka ho‘olaha‘ike ‘ana i ke ko‘iko‘i o ka ‘ae a ho‘ihi ‘ana aku i na mea ‘oko‘a. E ‘olu‘olu mai ‘oe, e ho‘ohana i keia puke nei e ho‘oikaika i na makau ‘olelo a me ka ‘ikena Hawai‘i a kau kamali‘i....

He kaikamahine o Kauluwehi, a he keikikane o Kekai. He ehiku o laua makahiki, he mau hoapapa laua ma ka papa elua. O Kumu Malia ka inoa o ka laua kumu. He kumu oluolu no o ia. Nui ko laua aloha ia Kumu Malia. Hele o Kekai laua o Kauluwehi i ke Kula Kaiapuni o Kualapuu. Aia ia kula ma Molokai Nui a Hina....

Haawi ia mai la ke kala no ua papahana nei e Administration for Native Americans. O ka pahuhopu nui o ua papahana nei ka hoolako ia mai o na hana lawelawe a me na ano mea like ole nana e paipai aku i ke ao ana mai o na mea i pili loa i ka nohona Hawaii a me ka ulu maikai ana o ke keiki ola kupono (he keiki i hanai maikai ia). O wai la kakou No hea mai kakou Ua panu ia na ninau. Ua hooikaika ia iho la ka ohana a ua hoopuka ia iho la na moolelo nana e hoakaaka i ke kumu o ko kakou ola ana ma muli o ko kakou hooilina olelo o ko kakou aina. O ko makou mau hoa kokua na ano ahahui like ole o Koolauloa nana e kakoo i ka holomua o na keiki Hawaii a me ko lakou mau ohana ma o ka haku ia ana o na puke keiki....

Ua pa‘i ‘ia akula kela puke keia puke ma na‘olelo kuhelu ‘elua o ka moku‘aina ‘o Hawai‘i—Ka‘Olelo Hawai‘i a me ka ‘Olelo Pelekane. ‘O na hua‘olelo Hawai‘i kahiko me na hua ‘olelo Hawai‘i houke ‘ano o na hua ‘olelo ma loko o na puke mo‘olelo.‘Oko‘a iki paha ka ho‘ohana a pela ‘ana i na hua ‘oleloma Ko‘olauloa me na wahi ‘e a‘e ma Hawai‘i nei. Uaho‘okomo pu ‘ia kekahi mau hua ‘olelo Hawai‘i ma kapo‘o‘olelo Pelekane, no ka mea, ua hele a ma‘a keia mauhua ‘olelo Hawai‘i i ko makou kaiaulu. Ua ho‘a‘o nuimakou e ‘olelo me ka hemahema ‘ole o ka ‘Olelo Hawai‘ima na ‘ao‘ao o keia mau puke....

‘O na ‘ahahui kaiaulu o Ko‘olauloa me ko lakoumau haku puke ko makou mau kumu waiwai. Na lakou noi kako‘o i ka holomua ‘ana o ka heluhelu a me ke kakau‘ana o na po‘e keiki ‘oiwi me ko lakou mau po‘e ‘ohana.Ua hana like pu makou ma ka haku ‘ana i keia mau puke aka‘ana like pu makou i na mana‘o like ‘ole ma ke a‘o aku,a‘o mai. He kupaianaha keia mau puke, no ka mea, namakou, na kupa o Ko‘olauloa i ha‘i i keia mau mo‘olelo....

Olelo Hai Mua He puke keia i piha i na moolelo Hawaii no ka oukou heluhelu ana. Nui na mea i hiki ke ao ia ma na moolelo Hawaii kahiko a he nui na olelo ao. Ia oukou e heluhelu ana, e huli i keia mau mea waiwai ia kakou na Hawaii. He pili no i ko kakou noho ana i keia wa. E ulu ka hoi i ke ao a na kupuna!...

Ua pai ia ma ka Nupepa Kuokoa (Iune 8, 1906) he moolelo au moana no Molokai i like me keia moolelo no Niihau. Eia Hou Keia Moolelo Au Moana O keia moolelo au moana ma lalo iho nei, ua loaa mai ia makou mai kekahi makuahine i hilinai ia, ana i lohe ai ma muli o ka loaa ana o keia moolelo au moana o Molokai.1 Pela hoi ia e hoike ia aku nei no keia au moana. I ka makahiki 1842, ua haalele akula kekahi ohana i ka mokupuni o Niihau ma luna o ka waa, a holo aela no Kauai. He ewalu ko lakou nui. O na poe o luna o ka waa, o Lilimaikalani Kaonohilani ke kane a o Hinaaholo ka wahine. O na keiki, na hunona a me na moopuna o ia o Kaukaopuaikamakaokekai, Ululaulani, Kaopuaikamakaokekai, Hulimailani, a me elua i poina na inoa....

In these tales he shares with the reader, are the reminiscences of the first day of school (who can forget the first professor?), Remembrances of childhood Christmas and other stories catadas in the corners of Minas Gerais, where he was born. Cabo Paulino, Astrogildo, os Córdovas, a preta velha Sá Anja saem do passado e vêem viver connosco suas vidas plenas de sabedoria, aventura e simplicidade. Cable Pauline Astrogildo, the Cordova, the old black Sa Anja leave the past and see how they live their lives with us full of wisdom, adventure and simplicity. São os olhares da alma que não se desmancham. They are the eyes of the soul that will not break down....

“Contos do Entardecer”, do Ribeiro, é uma delicia de ler. Assim como são os artigos que ele escreve, com senso apurado e estilo elegante, para as páginas de Opinião, do jornal Diário da Região de São José do Rio Preto, para o Correio de Uberlândia e A Imprensa. Nestes contos que ele compartilha com o leitor, estão as reminiscências do primeiro dia de aula ( quem se esquece da primeira professora ? ), as relembranças do Natal da infância e outras histórias catadas nos cantos das Minas Gerais, onde nasceu. São os olhares da alma que não se desmancham….”...

Apresentação - Cecília Demian. 1 -- A Carta Perdida. 3 -- A Procissão do Encontro. 9 -- A Última Missa do Galo. 15 -- A Promessa Inesquecível. 18 -- Álbum de Formatura. 22 -- Aprendendo a Ler. 26 -- Cabo Paulino. 30 -- A Primeira Namorada. 34 -- O Jornalista e o Cardeal. 40 -- Relembranças do Natal. 46 -- Tom Mix na Colônia. 49 -- O Presidente. 52 --...

He ahahui auhau ole ka Aha Punana Leo i hookumu ia i ka makahiki 1983 no ka hoola ana i ka olelo Hawaii a me ka hookumu ana i na kula e ao ia i loko wale no o ia olelo. I ia makahiki aku, ua ku ke kula Punana Leo mua loa, ke kula hooluu olelo oiwi mua loa hoi o Amelika Hui Pu la. Ma hope o ka hoololi ia ana e ka ohana Punana Leo o kekahi kanawai o ka makahiki 1896 e papa ana i na kula olelo Hawaii, ua lawe ia ke kiina hoonaauao o ka Punana Leo, a me na keiki puka mua pu o ka papahana, i loko o na kula aupuni. Me ke kakoo nui ia e ka Aha Punana Leo, ua hiki akula ia papahana aupuni mokuaina a hiki i ka papa umikumalua. l keia wa he umikumamakahi kula kamalii Punana Leo e hanai haumana nei a e hoonui nei i ka heluna o na kula olelo Hawaii aupuni. Ua hookumu pu ia e ka Aha Punana Leo elua kula hookolohua no ka hoonaauao i loko o ka olelo Hawaii ana e malama nei me Ka Oihana Hoonaauao a me Ka Haka Ula O Keelikolani Koleke Olelo Hawaii o Ke Kulanui O Hawaii Ma Hilo. Ma lalo pu o ka Aha Punana Leo he papahana hoopuka a hoomalele haawina, he papahana kala hele kulanui, a me kekahi mau papahana e ae e kulia ana i ke ola o ka olelo Hawaii a ...

O Nawahi oe o Kalaniopuu, O ka wahi i wahi ia ai, I milo ia ai a paa pono, I halii ia ai a nani, I ka ahu popo hinano o Puna, Uhia aku i ka ahuula, Kau ia ka wahi i laila, Ua paa, ua malu, Ua malu ka wahi o Kalaniopuu, O ka wahi ia i wahi ia ai, I lawalawa ia ai, I opeope ia ai a paa, I koko ia ai a kau i luna, A lei i ka umauma, I ka ai o na makaainana e, O ka wahi kona, O ka inoa wahi kou i anei, ae....

Mahalo ka mea kakau i keia poe no ka nui o ke kakoo, hoomanawanui a paipai ana mai o ke komike loiloi, o ia hoi, o ke Kauka Kalena Silva (luna komike), ke Kauka William H. “Pila” Wilson, ke Kauka Charles “Kale” Langlas, a me ke Kauka Amy Kuuleialoha Stillman. Mahalo ia Larry Lindsey Kimura i kona ae ana mai e hoolohe a hoohana i kana ninauele ana ia John Kameaaloha Almeida ma na lola hoolohe o ka polokalamu lekio o Ka Leo Hawaii . Mahalo ia T. Haunani Bernardino i kona ae ana i na lola hoolohe i kuai pu ia aku me ka puke o Johnny’s Na Mele Aloha. Mai loko mai o ia puke mai ka hapanui o na himeni i palapala a kalailai ia ma keia pepa. Mahalo ia Harry Soria i ka ike ana i hoike mai ai no ko John Kameaaloha Almeida wa opiopio a no kona makua kane kolea o Paolo Kameaaloha. Mahalo ia Albert Schütz i kana wehewehe ana i kona mau manao no ke kalele kamailio....

Aia ma keia pepa puka laeoo he kalailaina hoohalikelike i ke kalele kamailio o ka olelo Hawaii a me ke kalele himeni ma himeni i haku a himeni ia e John na Kameaaloha Almeida. Ua kalailai pu ia ka Almeida hookomo ana i na hualeo a huihuina hualeo komo wale ma ka himeni ana i lohe ole ia ma ke kamailio ana....

Na Hoomaikai. ii -- Na Manao Houluulu. iii -- Ka Papa Kii. iv -- Ka Papa Pakuhi. iv -- Mokuna 1: Ka Hoolauna. 1 -- Ka Hakulau Noii. 2 -- Ka Mea Kakau. 4 -- Na Mokuna. 5 -- Mokuna 2: He Piliolana O John Kameaaloha Almeida. 6 -- Mokuna 3: Na Palapala Himeni. 12 -- Ka Hapana Himeni. 12 -- Ka Okuene. 14 -- Na Kookoo A Me Ka Hoonohonoho Ia Ana O Na Himeni. 15 -- Ka Onaehana Palapala Himeni. 15 -- 1. “Ka Ou O Ka Nahele”. 17 -- 2. “Kuu Ipo Pua Rose”. 25 -- 3. “Kuu Liko Pua I Ke Kakahiaka”. 30 -- 4. “Kuu Onaona”. 35 -- 5. “Lei Hinahina”. 40 -- 6. “Lei Loke O Kapunahou”. 47 -- 7. “Lei Pua Melia”. 55 -- 8. “Na Pua Like Ole O Ka Aina”. 61 -- 9. “Panini Puakea”. 66 -- 10. “Kuu Lei Pua Nani”. 70 -- 11. “Mahalo Haleakala”. 73 -- 12. “A O Ia”. 76 -- Mokuna 4: Na Kapana, Na Huihuina Woela, A Me Ke Kalele Kamailio. 80 -- Ke Kapana. 80 -- Na Huihuina Woela. 81 -- Ke Kalele Huaolelo. 84 -- Na Mahele Huaolelo I Loaa Ke Kalele. 85 -- Ke Kalele Poke Pilinaolelo. 89 -- Mokuna 5: Ke Kalailai Ia Ana O Na Himeni. 90 -- Ka Hookaawale Ana I Na Poke Pilinaolelo. 90 -- Ka Mora. 92 -- Na Pana Ikaika O Ka Mahele. 93 -- Ke Kau Ana o Na Mora Helu Kaulike. 96 -- Na H...

Na Kamalei-He Papahana Ho‘ona‘auao Kamali‘i ia no loko mai o kekahi hui ku i ka ‘auhau ‘ole no ka ‘oiwi Hawai‘i. Aia kekahi i loko o keia ‘ahahui he polokalamu ho‘ona‘auao makua/kamali‘i no ka lawelawe ‘ana i na ‘ohana o Ko‘olauloa ma ka moku- puni o O‘ahu. Me ke kokua kala ‘ana o ka Administration for Native Americans no ka pahana Na Kama o Ko‘olauLoa, ha‘awi keia ‘ahahui i na ‘ohana i mau lawelawe ‘ohana a me na ha‘awina ho‘ona‘auao ho‘i no ka ulu maika‘i ‘ana o ke keiki kupono ma kona mo‘omeheu a me ka pilina kanaka. ‘O ka haku ‘ana i na mo‘olelo no na ‘ohana i loa‘a na po‘e kamali‘i kekahi hana a makou. Ho‘olako ‘ia no ko makou mau ‘ohana me na mo‘olelo leo ma ko makou kaiaulu. No ia kumu, ho‘opuka ‘ia a‘ela na mo‘olelo kuhohonu no ko makou ‘ano he kanaka maoli—‘o wai kakou a mai hea mai kakou. I keia manawa, paipai aku na po‘e kupuna i ke kuka kama‘ilio ‘ana i na mo‘olelo no ka maika‘i o ka hanauna e hiki mai ana. A‘o pu ‘ia akula na mo‘olelo, ka ho‘ike honua, ka ‘olelo, na loina, a me ka mo‘omeheu i loko o keia mau puke no na po‘e kamali‘i pae makahiki 2-4. Nana nui ‘ia keia pu‘ulu puke ‘ewalu o Na K...

‘O na ‘ahahui kaiaulu o Ko‘olauloa me ko lakou mau haku puke ko makou mau kumu waiwai. Na lakou no i kako‘o i ka holomua ‘ana o ka heluhelu a me ke kakau ‘ana o na po‘e keiki ‘oiwi me ko lakou mau po‘e ‘ohana. Ua hana like pu makou ma ka haku ‘ana i keia mau puke a ka‘ana like pu makou i na mana‘o like ‘ole ma ke a‘o aku, a‘o mai. He kupaianaha keia mau puke, no ka mea, na makou, na kupa o Ko’olauloa i ha‘i i keia mau mo‘olelo. Ua pa‘i ‘ia akula kela puke keia puke ma na ‘olelo kuhelu ‘elua o ka moku‘aina ‘o Hawai‘i—Ka ‘olelo Hawai‘i a me ka ‘olelo Pelekane. ‘O na hua ‘olelo Hawai‘i kahiko me na hua ‘olelo Hawai‘i hou ke ‘ano o na hua ‘olelo ma loko o na puke mo‘olelo. ‘Oko‘a iki paha ka ho‘ohana a pela ‘ana i na hua ‘olelo ma Ko‘olauloa me na wahi ‘e a‘e ma Hawai‘i nei. Ua ho‘okomo pu ‘ia kekahi mau hua ‘olelo Hawai‘i ma ka po‘o‘olelo Pelekane, no ka mea, ua hele a ma‘a keia mau hua ‘olelo Hawai‘i i ko makou kaiaulu. Ua ho‘a‘o nui makou e ‘olelo me ka hemahema ‘ole o ka ‘olelo Hawai‘i ma na ‘ao‘ao o keia mau puke. No na keiki a pau, ua ho‘ola‘a ‘ia ihola keia mau puke me ke aloha ia Maxine Kahaulelio, ‘o...

Kakoo a paipai ka Hale Kuamoo-Kikowaena Olelo Hawaii i ka hookumu ana i ka olelo Hawaii, o ia ka olelo kaiapuni o na kula, o ke aupuni, o na oihana like ole, i lohe ia mai hoi ka olelo Hawaii mai o a o o Hawaii Pae Aina. Na ka Hale Kuamoo e hoomohala nei i na haawina e pono ai ka holomua o ka olelo Hawaii ma na ano poaiapili like ole e like hoi me ka haawina olelo Hawaii no na kula olelo Hawaii, na papahana kakoo kumu, ka nupepa oNa Maka O Kana, a me ka puke wehewehe o Mamaka Kaiao. Ua hookumu ia ka Hale Kuamoo e ka Ahaolelo o ka Mokuaina o Hawaii i ka makahiki 1989. O ka Hale Kuamoo ke keena Mokuaina olelo Hawaii mua loa a puni o Hawaii. Ina makemake oe e kakoo i na pahuhopu a me na hana o ka Hale Kuamoo ma ka lulu mai i ke kala haawi manawalea, e hoouna mai i ka University of Hawaii Foundation-Hale Kuamoo ma ka helu wahi i hoike ia ma lalo iho nei....

Kakoo a paipai ka Hale Kuamoo-Kikowaena Olelo Hawaii i ka hookumu ana i ka olelo Hawaii, o ia ka olelo kaiapuni o na kula, o ke aupuni, o na oihana like ole, i lohe ia mai hoi ka olelo Hawaii mai o a o o Hawaii Pae Aina. Na ka Hale Kuamoo e hoomohala i na haawina e pono ai ka holomua o ka olelo Hawaii ma na ano poaiapili like ole e like hoi me ka haawina olelo Hawaii no na kula olelo Hawaii, na papahana kakoo kumu, ka nupepa o Na Maka O Kana, a me ka puke wehewehe o Mamaka Kaiao. Ua hookumu ia ka Hale Kuamoo e ka Ahaolelo o ka Mokuaina o Hawaii i ka makahiki 1989. O ka Hale Kuamoo ke keena Mokuaina olelo Hawaii mua loa a puni o Hawaii. Ina makemake oe e kakoo i na pahuhopu a me na hana o ka Hale Kuamoo ma ka lulu mai i ke kala haawi manawalea, e hoouna mai i ka University of Hawaii Foundation-Hale Kuamoo ma ka helu wahi i hoike ia ma lalo iho nei....